Các Enzyme Chẩn Đoán Chức Năng Gan Trên Chó/ Mèo
1. Các enzyme chẩn đoán chức năng gan trên chó/ mèo
 |
| Ảnh minh họa |
Có 4 enzyme có giá trị trong chẩn đoán chức năng gan trên chó/ mèo là: AST (Aspartate Aminotransferase), ALT (Alanine Aminotransferase), ALP (Alkaline Phosphatase), GGT (Gamma-Glutamyl Transpeptidase).
Ngoài việc đánh giá các giá trị enzyme, chúng ta cần phải đánh giá toàn bộ bệnh hệ thống và luôn luôn xác định bệnh sử dùng thuốc của con vật. Thuốc khác nhau có thể gây ra những thay đổi gan và tăng hoạt động của enzyme. Chúng ta phải luôn luôn thực hiện khám sức khỏe cho chó/mèo để xác định xem chúng có vấn đề rõ ràng không, chẳng hạn như tân bào. Các giá trị enzyme một mình không xác định là gan có vấn đề.
2. Ứng dụng trong chẩn đoán
ALT (Alanine Aminotransferase)
Còn được biết như là serum glutamicpyruvic transaminase (SGPT). Được coi như là một Test sàng lọc ở thú bệnh viêm gan mãn. Đây là test đặc hiệu cho gan. Tuy nhiên, test này thiếu nhạy cảm nếu thú bệnh xơ gan hoặc ung thư gan. Chu kỳ bán rã của ALT là rất ngắn 77 giờ đối với ALT và 22 giờ đối với aspartate aminotransferase (AST). Nếu men ALT không trở lại bình thường trong 2-3 tuần, tức là có một tổn thương đang diễn ra ở gan.
Khi thấy ALT tăng gấp 3 lần trong huyết thanh, cần xem lại lịch sử bệnh. Có thể một số bệnh gây tổn thương gan kế phát (cường giáp, nhiễm trùng máu, suy tim, viêm ruột..), đặt câu hỏi cụ thể về các loại thuốc (sử dụng thuốc kháng viêm NSAID). Nếu bệnh sử lâm sàng có các nguyên nhân này => điều trị bệnh và sau đó kiểm tra lại ALT. Nếu bệnh sử lâm sàng không có các nguyên nhân này, ALT vẫn tăng và tình trạng bệnh ngày càng nặng => cần làm sinh thiết gan.
AST (Aspartate Aminotransferase)
Cũng được biết đến như là serum glutamicoxaloacetic transaminase (SGOT). Giảm AST: hầu như không thấy. Tăng AST: phản ánh tổn thương gan nghiêm trọng. Tuy nhiên, tăng AST không phải là cụ thể cho tổn thương gan như tăng ALT, do AST tồn tại ở nhiều mô, kể cả cơ bắp và tế bào hồng cầu, nếu thú vận động nhiều hoặc tiêm bắp có thể làm tăng AST. Nếu creatine kinase (CK) cao và AST cao, có thể chỉ là tổn thương cơ bắp. Tuy nhiên, nếu AST tăng xảy ra cùng với ALT tăng đáng kể, và CK bình thường, chứng tỏ tế bào gan đang bị tổn thương.
ALP (Alkaline Phosphatase)
Giảm ALP: không đáng kể. Tăng ALP: Tăng ít ALP trong bệnh xương (u xương ác tính, viêm tủy xương). ALP tăng ở chó và mèo được giải thích khác nhau. Hầu hết các bệnh có ảnh hưởng đến gan sẽ làm gia tăng ALP. Cần có kết quả xét nghiệm của một số chỉ tiêu khác: sinh thiết gan, acíd mật, kiểm tra chức năng tuyến thượng thận, để khẳng định nguyên nhân tăng ALP là do bệnh gan.
Ở chó, ALP tăng cao gấp 3 lần bình thường là dấu hiệu của bệnh Cushing, bệnh gan mật, tăng năng vỏ tuyến thượng thận hoặc thuốc chống co giật. Chó bị bệnh gan, tăng ALP thường kèm theo ứ mật. Nếu chỉ có ALP tăng, thường là do dùng thuốc corticosteroid. Nếu AST tăng + ALT tăng đáng kể => tổn thương tế bào gan. Ở mèo, nguyên nhân chính của tăng ALP là: gan nhiễm mỡ (ALP tăng rất cao với ít hoặc không tăng GGT), viêm ống dẫn mật, viêm gan mật, cường giáp và tiểu đường.
Một số nguyên nhân khác gây tăng ALP ở chó: bất thường ống dẫn mật (Ống mật tân sinh, sỏi mật, viêm túi mật, túi mật bị vỡ), bệnh ở nhu mô gan (viêm gan mãn tính, ung thư gan, ung thư tế bào biểu mô gan, ung thư di căn, gan bị nhiễm độc), các rối loạn khác (tiểu đường, suy tim, thoát vị cơ hoành, nhiễm khuẩn huyết, chó trẻ với sự phát triển xương, viêm tủy xương, sử dụng thuốc trong điều trị..).
GGT (Gamma-Glutamyl Transpeptidase)
Ở mèo, GGT có độ nhạy và đặc hiệu hơn cho bệnh gan, ứ mật, trừ gan nhiễm mỡ. Sử dụng cùng một lúc ALP và GGT cho giá trị tiên đoán cao hơn của bệnh gan. Tăng GGT: do sử dụng glucocorticoid, viêm tụy cản trở ống dẫn mật.
Đăng ký nhận bài viết qua Email!
