Vaccine Sống Và Vaccine Bất Hoạt
Một loại vaccin dùng cho heo |
Cả hai vaccin nhược độc sống và bất hoạt đều có chung mục tiêu là kích thích hệ thống miễn dịch của vật chủ để sản xuất kháng thể nhằm bảo vệ động vật khỏi bệnh tật và nhiễm trùng bằng các kháng nguyên đặc hiệu. Kháng nguyên là những đoạn đánh dấu trên thành tế bào vi sinh vật, là những mảnh nhỏ có thể kích thích đáp ứng miễn dịch.
Những lợi ích của vaccine sống nhược độc:
- Cung cấp khả năng miễn dịch lâu dài và đầy đủ hơn.
- Kích thích miễn dịch tế bào và miễn dịch dịch thể.
- Có thể không cần tiêm vaccin nhiều lần nhằm đánh thức phản ứng nhớ.
Việc quyết định sử dụng vaccin sống nhược độc hay bất hoạt phụ thuộc vào:
- Quy định sử dụng các chất tá dược.
- Tác dụng phụ có khả năng xảy ra khi tiêm hai loại vaccin bất hoạt cùng một lúc.
- Loại miễn dịch mà vaccin bất hoạt mang lại (vaccin sống nhược độc có thể được ưa thích trong những tình huống nguy cơ cao do được coi là có hiệu quả hơn).
- Nguy cơ phát tán virus từ vaccin sống nhược độc.
- Vấn đề an toàn của vaccin, đặc biệt là trong quá trình mang thai và đối với chó con còn nhỏ.
Vaccin
nhược độc sống |
Vaccin
bất hoạt | |
Đường dùng
|
Tự nhiên hoặc ngoài ruột
|
Ngoài ruột
|
Khởi động miễn dịch
|
Nhanh
|
Chậm
|
Số lần tiêm
|
Một lần
|
Nhiều lần
|
Thời gian miễn dịch
|
Kéo dài
|
Ngắn hơn
|
Miễn dịch dịch thể
|
Có
|
Có
|
Miễn dịch trung gian tế bào
|
Có
|
Thường không có
|
Yêu cầu tá dược
|
Không
|
Có
|
Độ ổn định
|
Kém
|
Ổn định
|
Phục hồi độc lực
|
Có nhưng ít
|
Không
|
Sử dụng trên động vật mang thai
|
Không
|
Có
|
Thảo luận sâu hơn về vấn đề này:
Cả hai vaccin nhược độc sống và bất hoạt đều có chung mục tiêu là kích thích hệ thống miễn dịch của vật chủ để sản xuất kháng thể nhằm bảo vệ động vật khỏi bệnh tật và nhiễm trùng bằng các kháng nguyên đặc hiệu. Kháng nguyên là những đoạn đánh dấu trên thành tế bào vi sinh vật, là những mảnh nhỏ có thể kích thích đáp ứng miễn dịch. Những kháng nguyên được sử dụng trong những vaccine khác nhau thường là đồng nhất trong từng bệnh cụ thể mà những vaccin đó chống lại. Tuy nhiên cũng có một vài trường hợp có bảo hộ chéo (như bệnh sởi và bệnh sốt sài trên chó).Một nhân tố quan trọng trong kích thích miễn dịch là thực tế rằng vaccin nhược độc sống kích thích cả tế bào miễn dịch lẫn miễn dịch dịch thể (kháng thể). Đáp ứng của vaccin nhược độc sống cũng kéo dài lâu hơn (tế bào nhớ vẫn còn) và trong hầu hết các trường hợp chỉ một liều vaccin hiệu quả là đủ mang lại sự bảo vệ. Vaccin bất hoạt thì cần đến hai lần tiêm.
Một nhân tố quan trọng khác là vaccin nhược độc sống hầu hết có kết quả ban đầu nhanh hơn.Điều này mang lại khả năng chống chọi với sự phơi nhiễm nhanh hơn sau khi chủng ngừa so với vaccin bất hoạt.
Kết luận vaccin nhược độc sống hiệu quả hơn vaccin bất hoạt và những ý kiến trái ngược khác nhau cần được hỗ trợ từ nhiều nghiên cứu tiêu chuẩn hơn.
Tại sao sử dụng vaccin bất hoạt?
Ngoài vấn đề về hiệu quả, có nhiều lý do cho thấy sử dụng vaccin bất hoạt cũng có nhiều ưu điểm:- Vaccin bất hoạt ít nhạy cảm hơn với những nguy cơ trong quá trình bảo quản và vận chuyển.
- Vaccin bất hoạt không thể tái tạo lại mầm bệnh nguy hiểm, bởi vì chúng đã chết.
- Vaccin bất hoạt không phải là nguyên nhân trực tiếp gây bệnh trên thú mang thai.
Vaccin nhược độc sống có hiệu lực qua con đường lây nhiễm tự nhiên, như vaccin nhỏ mũi. Do đó nhấn mạnh rằng vaccin sống làm được nhiều hơn là việc chỉ hiện diện kháng thể trong cơ thể để kích thích miễn dịch. Khi virus nhiễm vào cơ thể chúng khởi động một chuỗi các sự kiện để gây ra bệnh dịch, và mỗi sự việc đó kích thích độc lập lên hệ miễn dịch. Kết quả là, vaccin sống, hiện diện do chủ ý hay một cách tự nhiên, đều có cơ hội lớn để kích thích hệ thống miễn dịch tại một hoặc nhiều giai đoạn nhiễm trùng và với nhiều con đường khác nhau hơn vaccin bất hoạt. Đặc điểm này của vaccin nhược độc sống là ưu điểm vượt trội so với vaccin bất hoạt. Chất bổ trợ đóng vai trò thu hẹp lợi thế của vaccin nhược độc sống so với vaccin bất hoạt. Tuy nhiên, vai trò của chúng có thể được miêu tả là chất đảm bảo giúp cơ thể tiếp cận và nhận diện lâu dài các kháng nguyên, đang được chúng bao bọc bên ngoài và không làm gì cả để kích thích phản ứng miễn dịch.
Trong các thử nghiệm thực tế, thường tác động lên hệ miễn dịch của động vật mục tiêu với các vi sinh vật sống tương tự hoặc chính các sinh vật trong vaccin. Điều này có nghĩa là sự khác biệt duy nhất giữa vi sinh vật dùng để thử nghiệm và vi sinh vật trong vaccin là vi sinh vật thử nghiệm thì sống còn vi sinh vật trong vaccin là dạng bất hoạt. Do đó tối đa hóa được cơ hội có đáp ứng miễn dịch thành công trên thú có chủng ngừa, do những kháng nguyên giống nhau hiện diện ở cả hai, cho dù là sống hay bất hoạt. Thêm nữa, nghiên cứu thử nghiệm thường được thực hiện vài tuần trước khi chủng ngừa, đảm bảo nồng độ kháng thể đã ở mức tối ưu và cho biết tình trạng sức khỏe động vật.
Receive articles via Email!