Đại Gia Việt Chia Lại Thị Trường Thức Ăn Chăn Nuôi
Vài tuần gần đây, thị trường lại rộ tin “rỉ tai” Masan Group chính thức sở hữu GreenFeed. Tuy nhiên, một nguồn tin cho hay hai bên đang đàm pháp ở mức định giá GreenFeed tại thời điểm này là 500 triệu USD, cao hơn nhiều so với thời điểm cuối 2011 đầu 2012 là 164 triệu USD.
 |
| Sản xuất thức ăn chăn nuôi trong nhàn máy. Ảnh minh họa. |
GreenFeed là doanh nghiệp nội địa nắm hệ thống nhiều nhà máy thức ăn có công suất hơn nửa triệu tấn cùng hệ thống trang trại chăn nuôi heo khép kín, trải dài suốt từ Bắc chí Nam. Tuy mới thành lập từ tháng 8.2003, nhưng GreenFeed nhanh chóng tạo lập chổ đứng trên thị trường thức ăn bằng việc liên tục xây dựng nhà máy mới, thậm chí đầu tư sang cả Campuchia. Với mục tiêu nắm giữ 20% thị phần thức ăn chăn nuôi, 20% thi phần giống heo và đầu tư vượt ra khỏi Đông Nam Á, GreenFeed cho thấy tiềm lực và khả năng cạnh tranh đáng nể trước các đối thủ.
Chúng tôi chưa thể kiểm chứng vì lý do gì thông tin bán GreenFeed lại xuất hiện vào thời điểm này, nhưng nếu đúng Mansan Group sở hữu GreenFeed thì rõ ràng, cuộc đua nắm giữ thị phần thức ăn chăn nuôi, lĩnh vực có quy mô lên tới 8 tỷ USD đã thay đổi đáng kể giữa nội và ngoại.
Nội lấn ngoại
Cuối tháng 4.2015, trong một động thái đầy bất ngờ, Masan công bố nắm được quyền kiểm soát đối với 2 doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực sản xuất thức ăn chăn nuôi là Proconco (sở hữu 52%) và ANCO (sở hữu 70% cổ phần). Hai khoản đầu tư này được Masan sở hữu gián tiếp thông qua Masan Nutri-Science (MNS), trước đây là Công ty TNHH Sam Kim.
Trên thị trường hiện nay, sản lượng thức ăn của Proconco và Anco cộng lại khoảng 1,7 triệu tấn, chỉ đứng sau C.P Việt Nam. Tuy nhiên, nếu khoản đầu từ vào GreenFeed là thật, khi đó, Masan có trong tay khoảng trên 2,2 triệu tấn thức ăn và nghiễm nhiên, đã cân bằng thị phần với đối thủ số một là C.P Việt Nam.
Tương tự như Masan là thủy sản Hùng Vương (HVG). Được biết đến với hoạt động chế biến thủy sản, Hùng Vương hiện sở hữu 6 nhà máy sản xuất thức ăn, công suất 905.000 tấn/năm. Năm 2015, nhiều khả năng HVG sẽ đạt sản lượng 1,2 triệu tấn thức ăn thủy sản dành cho cá tra, vượt xa mục tiêu 1 triệu tấn đề ra hồi đầu năm và chính thức trở thành doanh nghiệp nắm thị phần lớn nhất mãng thức ăn thủy sản tại Việt Nam.
Tuy chưa công bố chính thức, nhưng gần đây HVG có động thái tích cực chuyển sang lĩnh vực thức ăn gia súc. Một nguồn tin tin cậy tiết lộ, HVG đã đạt thỏa thuận với các tập đoàn hàng đầu về lĩnh vực chăn nuôi heo Đan Mạch để nhập “trọn gói” con giống, thiết bị chuồng trại, nhà máy thức ăn, Remix, thuốc thú y cho dự án chăn nuôi heo khép kín. Dự kiến, HVG sẽ dành ra khoảng 2.000 tỷ đồng cho khoản đầu tư này để nhắm tới mục tiêu đến 2018 có thêm 1,2-1,5 triệu tấn thức ăn chăn nuôi và hàng triệu con heo thương phẩm.
Đại gia ngành thép Hòa Phát (HPG) cũng đang có bước đi táo bạo sang lĩnh vực chăn nuôi. Hòa Phát vừa mới thành lập công ty chăn nuôi thứ 2 tại Đồng Nai với vốn điều lệ 200 tỷ đồng. Theo thông tin công bố, đầu năm 2016, đại gia ngành thép này sẽ có sản phẩm thức ăn chăn nuôi đầu tiên ra thị trường, qua đó, chính thức bước vào cuộc đua với tham vọng đạt doanh số 8.000 tỷ ở lĩnh vực này vào năm 2016.
Với việc ba đại gia cùng lúc tham gia thị trường, rõ ràng thị phần thức ăn đã, đang nghiêng hẳn về các doanh nghiệp nội địa. Giới chăn nuôi dự đoán trong tương lai gần, cùng lắm là đến giữa năm 2016, thị phần thức ăn của Hùng Vương, Hòa Phát và Masan cộng lại sẽ chiếm không dưới 40%. Điều này sẽ là bước đột phá, làm xoay chuyển đáng kể thị trường thức ăn vốn luôn được dư luận đánh giá chỉ do doanh nghiệp FDI thao túng…
Đổi ngôi
Hội nghị cổ đông tổ chức hồi tháng 4 năm nay, Masan Group công bố trong 5 năm tới sẽ không chia lợi nhuận tại Masan Nutri-Science. Điều này đồng nghĩa với việc, Masan sẽ dành toàn bộ lợi nhuận để…lấy thị trường. Vài tháng gần đây, Masan bắt đầu chi hàng trăm tỷ đồng quảng cáo sản phẩm cám Con cò và An co trên truyền hình.
Giới chăn nuôi cho hay Masan đang làm mọi cách để lấy thị phần thật nhanh trước khi các đối thủ khác nhảy vào. Ngoài đổ tiền quảng cáo, người chăn nuôi ở khu vực phía Nam cũng cho hay họ có thể mua được thức ăn Con cò và An cô trực tiếp từ nhà máy chứ không thông qua đại lý như trước. Đây là kiểu kinh doanh hoàn toàn mới. Doanh nghiệp đang cố gắng tiếp cận trực tiếp xuống các trại nhằm cắt giảm tối đa chi phí...
Thủy sản Hùng Vương cũng đang thực hiện chiến lược “đánh chiếm” này khá thành công. Thay vì lệ thuộc vào đại lý, gần đây Hùng Vương “rót” thức ăn trực tiếp xuống các Farm cá tra. Thị phần của Con cò, C.P Việt Nam, Cargill, Uni president lần lượt mất vào tay Hùng Vương. Theo tính toán, việc rót thức ăn trực tiếp từ nhà máy xuống farm giúp người nuôi tiết kiệm ít nhất 10-15% giá thành nhờ cắt giảm các công đoạn bao bì, huê hồng đại lý, vận chuyển lòng vòng....
Rõ ràng, các doanh nghiệp nội địa đang tìm mọi cách gây sức ép lên vị trí của khối FDI. Theo Hiệp hội thức ăn chăn nuôi Việt Nam, doanh nghiệp FDI mặc dù sở hữu chỉ có 58 nhà máy thức ăn nhưng chiếm 60-65% thị phần so với doanh nghiệp trong nước nắm giữ 144 nhà máy. Trong đó, Công ty CP Chăn nuôi CP Việt Nam chiếm 19,4%, Công ty TNHH Cargill chiếm 8,1%...So ra, số liệu này đã quá…cũ với tình hình thực tế hiện nay. Thực tế là C.P Việt Nam với sản lượng vào khoảng 2,4 triệu tấn trong năm ngoái nhưng chỉ có 40% tham gia thị trường, 60% còn lại được sử dụng trong hệ thống nuôi gia công theo kiểu “tự sản tự tiêu”. Emivest, Japfa cũng hầu như không bán cám ra ngoài. Còn với Cargill hay Uni president, vài năm trở lại đây, mảng thức ăn thủy sản vốn là thế mạnh của hai đại gia này bị Hùng Vương lấy gần hết.
Như vậy có thể thấy, con số 8,1% thị phần dành cho Cargill hay 19,4% của C.P Việt Nam…chỉ là những con số ảo, và càng không thực tế khi cho rằng khối FDI đang thao túng thị trường thức ăn tại Việt Nam. Với sản lượng thức ăn tham gia thị trường khiêm tốn như vậy, C.P hay bất cứ doanh nghiệp khối FDI cũng không thể nào làm giá được. Chính Masan Group hay Hùng Vương, Hòa Phát... mới là những đối trọng chi phối thị trường trong tương lai.
Từ trước tới nay, dư luận luôn có cái nhìn “thiếu thiện cảm” về các doanh nghiệp FDI trong lĩnh vực thức ăn chăn nuôi. Dư luận thường “gán” cho họ chi phối, thao túng thị trường. Tuy nhiên, nếu đối chiếu, cập nhật tình hình mới nhất thì có vẻ, cuộc chơi nay đã thay đổi đáng kể. Liên tục nhiều năm nay, khối FDI không xây thêm nhà máy mới, trong khi doanh nghiệp nội lại bỏ khá nhiều tiền đầu tư. Thị phần thức ăn chăn nuôi đang dịch chuyển mạnh mẽ từ khối FDI sang khối nội. Và, mọi chuyện bắt đầu từ Masan Group…
Theo Minh Khoa
Đăng ký nhận bài viết qua Email!
