Những Phát Hiện Mới Về Vai Trò Dinh Dưỡng Probiotic
 |
| Probiotic hiện diện thường trực trong đường ruột. |
Probiotic là các vi sinh vật sống mà khi đưa một số lượng cần thiết vào cơ thể thì sẽ mang lại lợi ích cho sức khỏe.
Hiện nay các chủng probiotic đã được chứng minh có hiệu quả và được sử dụng rộng rãi trong dinh dưỡng và điều trị là các loài thuộc tộc Lactobacillus, Bifidobacterium, Saccharomyces như Lactobacillus acidophilus, L. casei, Bifidobacterium lactis, Saccharomyces boulardii (nấm men)…
Vi khuẩn probiotic giữ nhiều chức năng quan trọng đối với sức khỏe con người, sau đây là những chức năng chính:
- Tiêu hóa và hấp thu một số loại bột, đường và chất xơ và biến nó thành nguồn năng lượng của cơ thể.
- Sản xuất vitamin, hấp thu chất khoáng và loại bỏ chất độc: vi khuẩn probiotic sản xuất vitamin K và nhóm B, kích thích hấp thu khoáng. Chúng cũng trợ giúp chuyển hóa và loại bỏ chất độc.
- Kiểm soát vi khuẩn có hại bằng cách tranh giành vị trí bám dính trên vách ruột, loại bỏ nguy cơ gây rối loạn tiêu hóa và gây độc cho cơ thể với các biểu hiện như chướng bụng, đầy hơi, nôn, đau đầu, táo bón hay tiêu chảy. Mặt khác vi khuẩn probiotic cũng sản sinh một số chất có thể tiêu diệt được vi khuẩn có hại, giữ cho tỷ lệ về số lượng giữa vi khuẩn có lợi và có hại trong ruột ở mức cân bằng.
- Ngăn ngừa dị ứng: vi khuẩn probiotic huấn luyện hệ miễn dịch của cơ thể biết phân biệt giữa kháng nguyên bệnh và kháng nguyên vô hại, nhờ đó ngăn ngừa hệ miễn dịch đáp ứng quá mẫn đối với kháng nguyên vô hại và không gây phản ứng dị ứng.
- Trợ giúp đắc lực cho hệ miễn dịch của ruột: vi khuẩn probiotic giữ vai trò quan trọng trong việc phát triển và hoạt động của hệ miễn dịch niêm mạc ruột, nó giúp hệ miễn dịch ruột sản sinh kháng thể khi ruột nhiễm vi khuẩn bệnh (cần chú ý rằng 80% hệ miễn dịch của cơ thể nằm ở ruột).
Những nghiên cứu gần đây nhất còn thấy vi khuẩn probiotic có tác động đến sự biểu thị của các gien tăng cường sức khỏe của cơ thể và có quan hệ đến việc ngăn ngừa nguy cơ thừa cân, béo phì.
Các nhà nghiên cứu Hà lan đã làm một thí nghiệm trên những người tình nguyện cho uống sữa chứa các vi khuẩn probiotic là Lactobacillus acidophilus Lafti-L10 (DSM), L. casei CRL-431 (Chr. Hansen) và L. rhamnosus GG (Valio) rồi so sánh với những người uống sữa không chứa vi khuẩn probiotic nói trên. Sáu giờ sau khi uống sữa, đoạn ruột trên (tá tràng) của những người tham gia thí nghiệm được sinh thiết và phân tích tế bào.
Các nhà khoa học đã thấy rằng tiêu thụ sữa chứa 3 dòng vi khuẩn nói trên đã làm biến đổi hoạt động của hàng trăm gien, những biến đổi này giống như tác động của một số loại thuốc trong cơ thể người, bao gồm những thuốc có tác động tích cực đến hệ thống miễn dịch hay những thuốc có tác dụng hạ thấp huyết áp.
Những kết quả này có ý nghĩa rất quan trọng trong việc nghiên cứu sử dụng vi khuẩn probiotic để can thiệp trị liệu, hiệu chỉnh những sai lệch trong chuyển hóa của ruột, giúp cho ruột luôn luôn khỏe dưới những điều kiện bất lợi.
Mối liên quan giữa vi khuẩn probiotic với sự ngăn ngừa nguy cơ thừa cân, béo phì được chứng minh bằng một thí nghiệm thực hiện trên những người bị béo phì cho uống sữa cấy vi khuẩn L. gasseri, chủng SBT2055 trong 12 tuần. Kết quả thí nghiệm cho thấy mỡ bụng của những người này giảm 4,6%, mỡ dưới da giảm 3,3% so với nhóm đối chứng (những người béo phì không uống sữa cấy vi khuẩn). Cân nặng của những người thuộc nhóm thí nghiệm cũng giảm 1,4%, kích thước vòng eo giảm 1,8% (dẫn theo NutraIngredients.com).
Một nghiên cứu khác thấy rằng những người béo phì có số lượng vi khuẩn thuộc họ Firmicute cao hơn 20% và vi khuẩn thuộc họ Bacteriodetes ít hơn 90% so với những người có cân nặng bình thường. Vi khuẩn họ Firmicute giúp cơ thể chiết rút calo từ các phức đường và chuyển calo của đường này thành mỡ. Thí nghiêm cấy vi khuẩn họ Firmicute vào cơ thể chuột có cân nặng bình thường đã thấy những chuột này tăng trọng hơn 2 lần dưới dạng mỡ.
Thí nghiệm này đã giải thích vi khuẩn trong đường ruột có quan hệ như thế nào đối với việc quản lý cân nặng cơ thể.
Do lợi ích to lớn của probiotic như trên, khoa học dinh dưỡng khuyên mọi người nên sử dụng các chế phẩm probiotic. Các vi khuẩn trong chế phẩm probiotic được bổ sung vào thức ăn hàng ngày có tác dụng lấy lại cân bằng về số lượng vi khuẩn có ích và có hại trong ống tiêu hóa.
Cần biết rằng trong ống tiêu hóa có hàng trăm nghìn tỷ vi khuẩn, số lượng vi khuẩn có lợi đường ruột thường được duy trì ở một tỷ cân bằng so với vi khuẩn có hại, tỷ lệ này vào khoảng 85/15 (85% vi khuẩn có lợi và 15% vi khuẩn có hại). Nếu tỷ lệ cân bằng này nghiêng về phía vi khuẩn có hại thì xuất hiện rối loạn tiêu hóa, suy giảm khả năng miễn dịch niêm mạc ruột, dẫn đến suy giảm sức kháng bệnh của toàn cơ thể. Sự suy giảm vi khuẩn có ích thường xẩy ra khi sử dụng kháng sinh, tiếp xúc với hóa chất nông nghiệp hoặc do ô nhiễm. Bổ sung probiotic là “gieo lại” vi khuẩn có ích bị tổn hại do các yếu tố trên.
Ngoài việc sử dụng các chế phẩm probiotic chúng ta có thể sử dụng các thực phẩm lên men như sữa chua, dưa chua, kim chi, lassi (một loại sữa chua của Ấn độ), natto (một loại đỗ tương lên men của Nhật), sữa kefir (sữa kefir do những người chăn cừu của vùng Cocaze làm ra đầu tiên; sữa kefir làm từ sữa bò, dê hay cừu được nuôi cấy với hạt kefir; hạt kefir chứa một số loài vi khuẩn và nấm men có ích) .
Cách tốt nhất và rẻ tiền nhất để bổ sung vi khuẩn có ích là sử dùng sữa thô (sữa vắt trực tiếp từ bò sữa, không diệt khuẩn) rồi cho lên men thành sữa kefir. Cách làm là trộn hạt kefir vào sữa (cứ một nửa túi hạt kefir ban đầu dùng cho 1lít sữa thô) rồi đặt ở nhiệt độ phòng suốt đêm, dùng sữa này vào sáng hôm sau. Khi dùng bớt lại một ít (khoảng 100 ml) để làm cho mẻ sau. Cứ 1 túi hạt kefir ban đầu có thể làm được 200 lít sữa kefir. Một lít sữa kefir mỗi ngày sẽ cung cấp cho bạn một số lượng vi khuẩn có ích nhiều hơn bất cứ một chế phẩm probiotic nào (dẫn theo Mercola.com). Nếu không tự pha chế được thì bạn có thể dùng sữa kefir của hãng sữa Vinamilk Việt Nam.
Vũ Duy Giảng
Xem thêm:
Xem thêm video để hiể rõ cách thức hoạt động của probiotic.
Đăng ký nhận bài viết qua Email!
