Vaccin Và Việc Chủng Ngừa Trên Heo - P2
 |
| Tiêm vaccin cho heo. |
Vacxin được sử dụng phổ biến trong các trang trại nuôi lợn trên toàn thế giới bao gồm vacxin cho bệnh đóng dấu, bệnh do nhiễm Parvovirus, hội chứng SMEDI (nhiễm kết hợp parvovirus và enterovirus .
Biên soạn: CTN-Heo
3. Sử dụng Vacxin
Vacxin được sử dụng phổ biến trong các trang trại nuôi lợn trên toàn thế giới bao gồm vacxin cho bệnh đóng dấu, bệnh do nhiễm Parvovirus, hội chứng SMEDI (nhiễm kết hợp parvovirus và enterovirus (enterovirus thuộc họ picornaviridae)), tiêu chảy E. coli, kiết lỵ do Clostridium trên lợn con, viêm phổi do Mycoplasma hyopneumoniae, hoại tử do Actinobacillus pleuropneumoniae và viêm mũi teo gây ra bởi độc tố của Pasteurella multocida. Ở nhiều nước, loại vacxin chống lại bệnh salmonellosis, PRRS, PMWS và TGE cũng được sử dụng.
Trong Liên minh châu Âu tiêm phòng chống lại dịch tả heo cổ điển đã được dừng lại trong một chương trình nhằm mục đích tiêu diệt bệnh hoàn toàn. Tiêm phòng chống bệnh lở mồm long móng cũng đã được dừng lại vì một lý do tương tự. Aujeszky virus phổ biến rộng rãi ở khắp mọi nơi trong EU ngoại trừ ở Anh và Đan Mạch và vì vậy tiêm phòng Aujeszky cũng được thực hiện rộng rãi ở châu Âu trừ Anh và Đan Mạch. Một chế độ tiêm chủng toàn bộ (ngay cả các bệnh không phát hiện các ca nhiễm) cho tất cả các đàn gia súc đang được áp dụng ở một số nước như Hà Lan, trong một nỗ lực để xây dựng khả năng miễn dịch toàn đàn trên phạm vi quốc gia. Điều này giúp đỡ nhiều cho chương trình tiêu diệt các virus trên toàn quốc.
Bắc Mỹ (Mỹ và Canada) đã tiêu diệt thành công bệnh LMLM, giả dại và dịch tả heo cổ điển nên không còn công tác tiêm phòng cho các bệnh này. Ở những nơi khác trên thế giới, tình hình liên quan đến các bệnh khác nhau, do đó, các chính sách tiêm chủng cũng khác nhau.
3.1. Các đường cấp vacxin
Khi sử dụng vacxin, cần phải thực hiện theo các khuyến nghị của nhà sản xuất hoặc bác sĩ thú y. Một số loại vacxin, ví dụ như vacxin của bệnh do leptospira, parvovirus và dấu son nên dùng dưới da, tốt nhất là sau tai, để tránh làm xấu quầy thịt. Do đó, kim ngắn 12 mm, loại 18 gauge thường được sử dụng cho các vacxin này. Ngược lại, vacxin E. coli phải được tiêm vào cơ bắp, nên kim 38 mm, 18-gauge là cần thiết cho lợn nái và hậu bị. Đối với heo con còn bú, kim 12mm là đủ để tiêm vào cơ bắp. Cổ là nơi thích hợp để tiêm bắp trên heo.
Một số loại vacxin được dùng theo đường uống (bằng miệng) hoặc hít qua đường mũi.
3.2. Vị trí cấp vacxin trên cơ thể
- Vacxin dạng tiêm thường kích thích một phản ứng viêm tại chỗ tiêm. Do đó, tiêm bắp có nhược điểm là có thể gây mất giá trị cảm quan của quầy thịt tại vị trí tiêm. Vì thế, cổ là vị trí tiêm bắp được khuyến cáo. Ngoài ra, kim tiêm dưới da có thể bị gãy trong quá trình tiêm nếu lợn được không được giữ yên (khống chế) đúng cách, vì vậy cần chú ý giữ chặt lợn để việc tiêm phòng được hiệu quả.
- Nhiều vacxin khác nhau có thể được tiêm trên thú trong cùng một ngày nhưng nên tiêm tại các vị trị khác nhau trên cơ thể. Ống tiêm phải được kiểm tra để đảm bảo liều lượng chính xác.
3.3. Vệ sinh
- Xi lanh tiêm hoặc súng tiêm chủng phải sạch và duy trì tình trạng vệ sinh tốt. Làm sạch chất hữu cơ hoặc bụi bẩn bằng nước xà phòng ấm và rửa thật kỹ. Khử trùng bằng cách đun sôi trong 15 phút hoặc ngâm trong một chất khử trùng đã được phê duyệt. Sau đó rửa lại bằng nước vô trùng.
- Vệ sinh cũng rất quan trọng trong quá trình tiêm chủng. Nếu sử dụng một loại vacxin đóng chai, hãy dùng một cây kim khử trùng rút vacxin vào ống tiêm và sử dụng kim khác để tiêm cho lợn.
4. Hiệu quả của vacxin và các lưu ý khi sử dụng
Vacxin dạng tiêm để kích thích đáp ứng miễn dịch chống lại bệnh đường hô hấp và đường ruột nói chung là không có hiệu quả như đối với vacxin tiêm để chống lại các bệnh toàn thân. Có một ngoại lệ là vacxin viêm phổi do M. hyopneumoniae bởi vì nó kích thích miễn dịch qua trung gian tế bào. Tuy nhiên, nếu vacxin Mycoplasma được cho ăn hoặc phun vào đường hô hấp trên, nó sẽ kích thích sản xuất một đáp ứng miễn dịch mạnh mẽ hơn ngay tại địa phương (ngay tại đường hô hấp). Vacxin chủng ngừa chống lại bệnh lỵ heo con là một biến độc tố và nếu được thường xuyên gây miễn dịch trên lợn nái với liều lượng phù hợp, thì thường có hiệu quả cao trong việc cung cấp kháng thể thụ động bảo vệ heo con thông qua sữa đầu.
Đôi khi vacxin không có hiệu quả tốt trên trang trại và trong trường hợp như vậy, các khả năng sau đây cần được xem xét:
- Vacxin bị tạp nhiễm.
- Vacxin chủng ngừa không có khả năng kích thích sản xuất đáp ứng miễn dịch cần thiết do không đúng chủng vi khuẩn hay virus đang gây bệnh.
- Con heo đã ủ bệnh trước khi nó được chủng ngừa.
- Thuốc chủng ngừa đã được bảo quản không tốt. Nhiệt độ cao làm giảm hiệu quả. (Luôn luôn giữ cho vacxin trong tủ lạnh 4oC nhưng không đông đá).
- Vacxin đã bị tiếp xúc với ánh sáng mặt trời.
- Thuốc chủng ngừa đã cũ.
- Kim và ống tiêm bẩn hoặc bị lỗi.
- Hóa chất khử trùng làm hư hại vacxin.
- Một số heo trong đàn đã vô tình bị bỏ qua được chủng ngừa. Điều này đặc biệt phổ biến với tiêm phòng parvovirus trên nái hậu bị.
- Vacxin kích thích đáp ứng kém vì đã có kháng thể mẹ truyền hiện diện trong cơ thể heo con và trung hòa kháng nguyên của vacxin.
- Vacxin bị lắng đọng trong mô mỡ và không được hấp thụ. Kỹ thuật tiêm bị lỗi.
5. Tóm tắt
- Thực hiện theo khuyến nghị của nhà sản xuất , đọc kỹ nhãn và kiểm tra ngày hết hạn
- Lưu trữ vacxin trong tủ lạnh và sử dụng ngay một khi đã mở bao bì, theo yêu cầu của hướng dẫn. Không bao giờ sử dụng một loại vacxin bất hoạt đã bị đông đá, và cũng không sử dụng vacxin sống nhược độc không được bảo quản lạnh.
- Luôn luôn tuân theo các hướng dẫn ngưng dùng trước khi giết mổ khi sử dụng các hóa chất điều trị.
- Vacxin có hiệu quả hay không phụ thuộc vào đường cấp vacxin, thời gian tiêm, số lần lặp lại và chất lượng của vacxin sử dụng.
Tài liệu tham khảo
1. Muirhead M. R., Alexander T. J. L. and Carr J., 2013. Managing Pig Health and the Treatment of Disease. ISBN 9780955501159.
2. Queensland government, 2010. Vaccination of pigs. Disease prevention and health monitoring.
3. Swine vaccinations. Morris Veterinary Center PSC, 2013.
Xem thêm: Vaccin Và Việc Chủng Ngừa Trên Heo - P1
Xem thêm: Vaccin Và Việc Chủng Ngừa Trên Heo - P1
Đăng ký nhận bài viết qua Email!
