Bệnh Do Virut Herpes Ở Chó
Alain FONTBONNE
Trường thú y Alfort (Pháp)
Tóm tắt
 |
| Bệnh do virut herpes ở chó |
Tỷ lệ virut trên thế giới rất cao, mặc dù những nghiên cứu về tỷ lệ huyết thanh còn ít, nhưng đã thấy tỷ lệ con vật âm tính huyết thanh mang virut rất cao trong các bệnh phẩm máu (hiện tượng ẩn). Virut tái hoạt động ở số lớn chó do có stress hoặc thiếu vệ sinh. Chẩn đoán huyết thanh học có ích để nắm bắt tình trạng chăn nuôi hơn là phát hiện ra một cá thể. Ngày nay, tìm ADN virut bằng khuếch đại gen(PCR) là phương pháp tin cậy. Về phòng bệnh, vệ sinh chăn nuôi có vai trò chủ đạo. Một số nước tiêm vacxin nhưng phòng bệnh bằng huyết thanh được dùng cho trại có nguy cơ.
Bệnh do virut herpes ở chó là một bệnh truyền nhiễm do một alphavirus herpes gây nên, Canine herpesvirus (CHV), gây ra các rối loạn sinh sản, chủ yếu tổn thất ở chó con dưới 3 tuần tuổi và có thể, mặc dù còn nhiều tranh cãi, gây nân sổi, xẩy thai và /hoặc chết sơ sinh. Virut cũng có thể thấy trong hội chứng “ho chuồng chó”.
Ở Mỹ năm 1964, ca bệnh CHV đầu tiên được Carmichael mô tả trong một ổ chó con mới sinh, trước đó ông đã cho là do các mycoplasma. Sau đó Spertzel và cs (1965), Stewart và cs (1965) và ở Pháp do Ratuld & Werner (1965) đã phân lập được virut ở một con chó Beagle nhập khẩu từ Anh và chó đó bị viêm mũi và viêm phế quản phổi.
Từ những năm 1990, bệnh này được xác định ở nhiều nước trên thế giới và hai virut giống nhau đã được tìm thấy ở khí quan sinh dục và hô hấp. Bệnh này là mối quan tâm thực sự của thú y và người nuôi.
Những năm gần đây, một số công trình đã thừa nhận bệnh này. Bài viết này nhằm đưa ra tổng hợp thiết thực cho các thú y.
Bệnh nguyên
Virut gây bệnh chủ yếu cho chó này thuộc chi Varicellovirus, trong họ phụ alphaherpesvirinae, rất giống virut herpes equine 1 và virut của bệnh thủy đậu và bệnh zona (VZV). Đã có 16 chủng virut herpes canine được phân lập trên thế giới, chưa bao giờ xác định là lẫn với các virut khác. So sánh gen với các chủng phân lập khác cho thấy virut này là đơn typ (Decaro và cs 2008). Virut CHV cũng còn được gọi là CHV-1 hoặc CaHV-1.
Virion của CHV-1, đường kính từ 115 đến 175 nm, có một sợi đôi ADN bao quanh nucléocapside, một bì (tégument) và một vỏ. Capside có đối sứng hai mặt điển hình của virut herpes Bì là 1 protéine và vỏ có một màng lipid phủ bề mặt các glycoprotéin gây đáp ứng miễn dịch, Những protéine bề mặt Gp 145/112, Gp 80, Gp 41 là những kháng nguyên chủ yếu. Những thành phần lipid của vỏ giải thích tính nhạy cảm với các dung môi lipid (chloroforme, éther) và các thuốc sát trùng thường dùng (chloramine, dẫn xuất của formaldéhyde phénol hóa, ammonium bốn nguyên tố).
Đề kháng với lạnh, virut bền vững ở -700C, nhưng khả năng gây nhiễm bắt đầu giảm đi 24 giờ sau khi đã bị giữ ở 40C và 5 ngày sau khi ở -200C. Virut nhạy cảm với nhiệt, bị bất hoạt hầu như ngay lập tức ở 560C. Virut nhân lên tốt nhất giữa 35 và 360C, nhưng nếu giữ chúng ở 370C trong năm giờ thì làm giảm khả năng gây nhiễm đi tới 10.000 lần. Bị bất hoạt ở pH acid, nó còn bền vững với pH giữa 6,5 và 7,6. Vì thế nó kém đề kháng với môi trường bên ngoài.
Về phát sinh loài, trước hết virut gần với herpesvirus feline 1 và virut herpes hải cẩu 1. Người ta tìm thấy các gen giống với các gen của các alphavirus herpes khác, như virut herpes bovine 1, herpes simplex 1, virut VZV và virut của bệnh Aujeszky (Ronsse và cs,2003).
Lê Quang Toản dịch
Nguồn: L’herpesvirose canine. Bull.Acad.Vet.France- 2011- Tome 164,No 4, pp.331-340
Đăng ký nhận bài viết qua Email!
