Bệnh Hồng Lỵ Trên Heo (Swine Dysentery)
ThS.Lê Công Tiến
 |
| Heo tiêu chảy lỏng. Ảnh minh họa |
1. Nguyên nhân gây bệnh
Xoắn khuẩn Serpulina hyodysenteriae thuộc loại Gram (–), yếm khí, dài 6 – 8 µm, đường kính 320 – 380 mm, có tiêm mao nhỏ ở mỗi đầu tế bào xoắn khuẩn để dễ di chuyển.
Xoắn khuẩn có sức đề kháng yếu với nhiệt, dễ bị tiêu diệt ở nhiệt độ cao, nhưng có thể tồn tại nhiều tuần trong những chất hữu cơ ẩm ướt. Xoắn khuẩn gây bệnh bằng cách xâm nhập vào cơ thể heo qua đường ăn, uống.
2. Triệu chứng
Bệnh thường biểu hiện với hai thể cấp tính và mạn tính:
Thể cấp tính:
Heo sốt cao 40 – 40,5o độ C; đuôi luôn ngoáy, đau bụng lưng cong vồng lên, một vài vùng da mỏng ửng đỏ, heo bỏ ăn.
Sau đó heo bắt đầu tiêu chảy (đây là triệu chứng thường gặp nhất), trong phân có chất nhầy lẫn máu và mảnh hoại tử ruột màu trắng làm cho phân có màu vàng xám hôi thối.
 |
| Tiêu chảy phân đen. |
Tiêu chảy kéo dài dẫn đến mất nước, làm heo trở nên gầy yếu, hốc hác, lông xù, đuôi cụp, dính bết phân và thường tách bầy.
Thể mạn tính:
Sau khi heo mắc bệnh ở thể cấp tính khoảng 1 tuần thì chuyển sang thể mạn tính.
Heo hết sốt và bớt tiêu chảy, hiện tượng tiêu chảy kèm xuất huyết xảy ra cách ngày, lúc bị lúc không, phân có chứa máu đen nên vì thế còn được gọi là Bệnh tiêu chảy phân đen.
Heo ăn kém, gầy và chết dần do mất nước.
Các heo mắc thể mạn tính thường là nguồn bệnh và là nguyên nhân gây lây lan bệnh cho các đàn heo khác trong trại chăn nuôi.
3. Bệnh tích
 |
| Tổn thương trên niêm mạc ruột |
- Xác heo chết gầy còm, lông dựng, dính phân, hiện tượng mất nước thường gặp.
- Tổn thương phù thành ruột già và màng treo ruột, trong khi ở ruột non không bị tổn thương.
- Hạch lympho màng treo ruột sưng, thủy thũng nhẹ.
- Niêm mạc ruột được phủ một lớp màng nhầy và sợi fibrin lẫn đốm máu.
4. Chẩn đoán
Chẩn đoán lâm sàng: dựa vào dịch tễ học, triệu chứng lâm sàng (đặc biệt là tiêu chảy, màu phân, thể trạng heo), xác chết heo.
Phân biệt với các bệnh khác gây tiêu chảy trên heo như:
- Bệnh cầu trùng heo.
- Bệnh viêm dạ dày – ruột do virus.
- Tiêu chảy do Salmonella.
- Tiêu chảy do E. coli.
Chẩn đoán trong phòng thí nghiệm:
- Lấy mẫu bệnh phẩm (niêm mạc ruột già), hạch màng treo ruột để nuôi cấy phân lập hoặc quan sát dưới kính hiển vi huỳnh quang để phát hiện xoắn khuẩn Serpulina hyodysenteriae.
- Có thể dùng phản ứng ELISA.
- Xét nghiệm vi thể.
5. Phòng và trị bệnh
Khi phòng bệnh cần áp dụng các biện pháp sau:
- Quản lý cùng vào cùng ra theo lô, chuồng. Theo dõi heo mới nhập đàn, cách ly, cho ăn thức ăn trộn kháng sinh trong vòng 1 tuần trước khi nhập vào đàn heo của trại.
- Sát trùng, vệ sinh và giữ khô ráo nền chuồng thường xuyên và nghiêm ngặt. Thiết kế nền chuồng đảm bảo độ dốc phù hợp để giữ khô nền chuồng.
- Diệt chuột, nuôi nhốt chó ở khu vực riêng.
- Bổ sung kháng sinh (tylosin, lincomycin, tiamulin, virginiamycin) vào trong thức ăn, trong vòng 1 tuần, vào những thời điểm nguy cơ (nhiệt độ môi trường thay đổi đột ngột, thay đổi thức ăn,...) và cho heo nái 1 tuần trước và sau khi sinh.
Điều trị:
- Thể cấp: Tiêm kháng sinh (tylosin, lincomycin, tiamulin, virginiamycin) cho những ca nặng, bổ sung kháng sinh nói trên vào trong thức ăn hoặc nước uống với liều điều trị cho toàn đàn. Thời gian sử dụng kháng sinh 1 - 2 tuần. Tăng cường vệ sinh, dọn dẹp sạch chất thải heo bệnh trong và ngoài chuồng. Nếu điều kiện chuồng trại cho phép thì nên chuyển heo qua chuồng trống đã vệ sinh tiêu độc. Tiến hành vệ sinh tiêu độc và để khô, trống chuồng trong vòng 15 ngày.
- Thể mãn: bổ sung kháng sinh (tylosin, lincomycin, tiamulin, virginiamycin). Ở những trại mà có tình hình bệnh Hồng lỵ nghiêm trọng thì nên bổ sung kháng sinh bắt đầu từ lúc sau cai sữa và cho heo nái 1 tuần trước và sau khi sinh. Thời gian sử dụng kháng sinh 1 - 2 tuần. Vệ sinh tiêu độc, dọn sạch phân, chất thải trong và ngoài chuồng thường xuyên, nghiêm ngặt.
Đăng ký nhận bài viết qua Email!
